Landamæraeftirlit

Ísland á aðkomu að umfangsmiklu og virku alþjóðasamstarfi er varðar málefni landamæra. Ber þar helst að nefna Schengen-samstarfið. Á flugvöllum og höfnum Íslands ber lögregla ábyrgð á og annast framkvæmd landamæragæslu en Landhelgisgæsla Íslands sinnir því hlutverki á hafinu. Reglur um landamæraeftirlit má helst finna í lögum nr. 80/2016 um útlendinga og reglugerðar um för yfir landamæri nr. 866/2017.

• Ítarlegar upplýsingar um Schengen-samstarfið

Landamærastjórn er sú starfsemi sem fram fer á landamærum vegna farar eða fyrirhugaðrar farar yfir landamæri og felur í sér landamæraeftirlit og landamæragæslu. Landamæraeftirlit er eftirlit á viðurkenndri landamærastöð sem felst í því að skoða hvort einstaklingur, þ. á m. samgöngutæki, og hlutir í vörslu hans, uppfylli skilyrði fyrir komu eða för yfir landamæri. För manna yfir landamæri sætir eftirliti landamæravarða og er það lögregla sem ber ábyrgð á og annast framkvæmd landamæraeftirlits með för fólks.

Tollstjóri fer með eftirlit með vöru og fer eftir ákvæðum tollalaga um slíkt eftirlit. Landamæragæsla er hins vegar sú gæsla sem fram fer á landamærum á milli landamærastöðva og á landamærastöð utan ákveðins opnunartíma til varnar því að einstaklingur sniðgangi landamæraeftirlit.